ZAAWANSOWANE MATERIAŁY I TECHNOLOGIE ICH WYTWARZANIA
Projekt nr: POIG.01.01.02-00-015/09-00
Akronim: ZAMAT
Projekt zrealizowany w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013.
Priorytet: 1. Badania i rozwój nowoczesnych technologii
Dzialanie: 1.1. Wsparcie badań naukowych dla budowy gospodarki opartej na wiedzy
Poddziałanie: 1.1.2 Strategiczne programy badań naukowych i prac rozwojowych
Kierownik projektu: prof. dr inż. Zbigniew Śmieszek
Okres realizacji: 01.01.2010-31.12.2015
Całkowity koszt projektu: 80 419 128,17 PLN
Wartość dofinansowania ze środków UE: 67 614 314,18 PLN
ZAAWANSOWANE MATERIAŁY I TECHNOLOGIE ICH WYTWARZANIA
Opis projektu:
Projekt jest odpowiedzią polskiego środowiska naukowego, działającego w obszarze inżynierii materiałowej metali, na wyzwania zawarte w celach i priorytetach głównych strategicznych dokumentów europejskich i krajowych dotyczących rozwoju społeczno – gospodarczego, wzrostu konkurencyjności gospodarki i oparciu tej gospodarki na wiedzy. Projekt w całości jest narzędziem do realizacji Strategicznego Programu Badań Naukowych i Prac Rozwojowych p.t. „Zaawansowane technologie dla gospodarki” w temacie „Zaawansowane technologie materiałowe” w obszarach badawczych:
zaawansowane technologie z zakresu metali gdyż dotyczy ściśle metali, i kompozytów na bazie metali,
zaawansowane technologie metod recyklingu i utylizacji opracowanych i wytwarzanych obecnie materiałów po zakończeniu ich stosowania w gospodarce oraz materiałów poprodukcyjnych,
zaawansowane technologie materiałowe z zakresu elektroniki i fotoniki
Do realizacji projektu powołane zostało konsorcjum złożone z 8, wiodących w dziedzinie inżynierii materiałowej, jednostek naukowo – badawczych. W skład czołowego zespołu wykonawców wchodzi 15 profesorów, 5 dr hab.. , 39 dr. W realizację projektu zaangażowanych jest w sumie ok. 170 pracowników naukowych. W ramach realizacji projektu deklarowana jest współpraca z 30 jednostkami naukowymi spoza konsorcjum.. Tematyczny układ zadań projektu obejmuje 7 kluczowych obszarów (tematów) inżynierii materiałowej: I – nanomateriały, II – zaawansowane materiały i technologie proszkowe, III – nowe materiały ze stopów lekkich, IV – stopy ekologiczne, V – materiały funkcjonalne o osnowie metalowej, VI – materiały dla fotoniki i źródeł energii, VII – utylizacja i recykling materiałów. W ramach każdego z tematów realizowane będą poszczególne zadania badawcze o łącznej liczbie 35 zadań . Szeroki obszar materiałowy projektu obejmuje badania nad wytwarzaniem oraz badania własności i procesów dotyczących najbardziej strukturalnie nowoczesnych materiałów metalicznych jak nanomateriały w postaci litej i proszkowej oraz materiały dla elektroniki i fotoniki jak też jak też nowe stopy i kompozyty metaliczne wykorzystujące krajowe zasoby głównie miedzi, cynku, ołowiu jak też metali szlachetnych i metali strategicznych. Końcowe efekty zadań badawczych ukierunkowane są na wyrób o określonych własnościach aplikacyjnych. Wartość naukowa projektu i pozyskiwanie nowej wiedzy mieści się w w poszczególnych zadaniach badawczych, skupiających się na badaniu własności materiałów i badaniu procesów ich wytwarzania z wykorzystaniem nowoczesnej i bogatej aparatury badawczej do badań w nano- i mikroskali, metod numerycznych oraz procedur symulacji i modelowania własności i procesów. Wartość naukową projektu uzupełniają też badania związane z zastosowaniem nowoczesnych technik wytwarzania materiałów jak technika plazmowa, techniki intensywnej deformacji plastycznej, techniki ultraszybkiego schładzania, technologii „squeeze casting” czy thixicasting, specyficznych technik wytwarzania materiałów warstwowych oraz innych technik i technologii w których zachowania materiału nie są jeszcze poznane i opisane.
Wartość naukowa i poznawcza projektu koresponduje ściśle z jego charakterem aplikacyjnym gdyż wszystkie zadania badawcze ukierunkowane są na wytworzenie materiałów do określonych zastosowań a 80% tych zadań ma charakter aplikacyjny.
Produkty projektu to między innymi:
- nowe materiały i warstwy o strukturze nanokrystalicznej o wysokich własnościach mechanicznych oraz nanoproszki charakteryzujące się gigantycznym efektem magnetokalorycznym przeznaczone do schładzania magnetycznego,
- proszkowe materiały termoelektryczne przeznaczone na termogeneratory
- nowe stopy aluminium z dodatkiem wanadu o dużej zdolności pochłaniania energii dla przemysłu motoryzacyjnego a także nowe stopy lekkie przeznaczonych do pracy w warunkach ekstremalnych w środkach transportu lądowego,
- morskiego i powietrznego, ekologiczne materiały lite oraz proszkowe o właściwościach przeciwciernych przeznaczone na łożyska ślizgowe, spoiwa i inne stopy ekologiczne z eliminacja metali toksycznych,
- funkcjonalne materiały w postaci taśm ze stopów miedzi o ultradrobnej mikrostrukturze do zastosowań w elektrotechnice,
- powłoki niklowe ze zdyspergowanymi cząstkami twardymi submikrometrycznymi na stopach aluminium,
- materiały półprzewodnikowe dla na źródła światła białego dla fotoniki,
- materiały fotowoltaiczne w oparciu o warstwy GaAs oraz InGa,
- stopy na bazie litu jako materiały do bezpiecznego magazynowania wodoru,
- wieloskładnikowe materiały metaliczne i kompozytowe przeznaczone do zastosowań w napędach elektrycznych,
- kompozytowe materiały elektrodowe do asymetrycznych kondensatorów elektrochemicznych,
- nanostrukturalne, kompozytowe membrany przewodzące jako elektrolity stałe dla elektrochemicznych ogniw litowych i fotowoltaicznych”
Równocześnie z wymienionymi materiałami opracowane zostaną nowe, zaawansowane technologie ich wytwarzania. O przydatności do wdrażania produktów projektu w postaci nowych materiałów i technologii oraz o zainteresowaniu przemysłu tymi produktami świadczy ponad 30 listów intencyjnych z różnych przedsiębiorstw, między innymi: KGHM Ecoren, Grupa Kęty, WSK Rzeszów, PZL Świdnik, Walcownia Metali Łabędy, Przedsiębiorstwo Innowacyjne Odlewnictwa Specodlew, DELPHI POLAND SA , ALTHA Powdre Metallurgy S.A., Nowoczesne Technologie Produkcji Sp.z o.o., Eurometal S.A. oraz firmy zagraniczne: BRAMMER STANDARD (USA), MBH Analytical LTD (UK), Thermo-Fisher Scientific (Szwajcaria). Współpraca Instytutu Metali Nieżelaznych jako koordynatora projektu z przemysłem metali nieżelaznych i znajomość tego przemysłu gwarantuje też zainteresowanie innych przedsiębiorstw materiałami i technologiami opracowywanymi w ramach 35 zadań projektu. Instytut Metali Nieżelaznych jest także koordynatorem Polskiej Platformy Technologicznej Metali Nieżelaznych, która stanowi istotne wsparcie dla wdrażania wyników projektu.
